Spiegelzee – de zeespiegelgeschiedenis van de mens – 2017
Laatste update: 9-01-2023
Abstract:
Wie zich zorgen maakt over een stijgende zeespiegel, zo schrijft Salomon Kroonenberg in ‘Spiegelzee’, vergeet dat de mensheid zoiets al eerder heeft meegemaakt. Zo’n 120.000 jaar geleden stond de zeespiegel zes meter hoger dan nu, en lag Amersfoort aan zee. In het koudste deel van de laatste ijstijd, 20.000 jaar geleden, stond hij juist 120 meter lager, en lag de Noordzee droog. De stijging die door het afsmelten van de ijskappen daar weer op volgde ging soms wel twintig keer zo snel als nu. Onze voorouders hebben onvoorstelbare zeespiegelveranderingen meegemaakt, die grote gevolgen voor hun leefmilieu hadden. Kroonenberg vertelt op toegankelijke wijze welke oorzaken daaraan ten grondslag liggen en hoe we dat te weten zijn gekomen. De laatste zesduizend jaar is onze zeespiegel redelijk stabiel, en wereldwijde peilschaalmetingen van de laatste eeuw laten nog geen versnelling zien. Wie inziet hoe inventief onze voorouders zich met weinig middelen aan zeespiegelveranderingen aanpasten, hoeft niet bang te zijn dat wij dat in de toekomst niet ook zelf zouden kunnen.
https://research.tudelft.nl/en/publications/spiegelzee-de-zeespiegelgeschiedenis-van-de-mens
De beste meetbare verandering in de opwarming is nog altijd de snelheid van de zeespiegelstijging.
“De menselijke maat” is een boek van geoloog Salomon Kroonenberg. Het behandeld de (complexe) materie rondom het klimaat en de korte termijn visie van mens daarop. Wat betreft de klimaatverandering geldt Kroonenberg als een criticus van het Kyoto-protocol; hij relativeert de positie en de tijdsspanne van de mens binnen de geologische geschiedenis en wijst op de constante veranderingen in het klimaat, waar hij veelvuldig onderzoek naar gedaan heeft. Deze wetenschappelijke kritiek vatte hij samen in het boek De menselijke maat: de aarde over tienduizend jaar.
Een korte impressie aan de hand van een column van zijn hand.
Count your blessings.
Als de ijskappen smelten, stijgt de zeespiegel. Maar het ergste hebben we al gehad, want sinds de laatste ijstijd is de zeespiegel honderdtwintig meter gestegen, en als de ijskappen van Antarctica en Groenland helemaal afsmelten, komt er niet meer dan ruim zestig meter bij. Aan het eind van deze eeuw zal de zeespiegel niet meer dan een meter gestegen zijn, wellicht zelfs maar een paar centimeter, zegt het IPCC, de zelfbenoemde klimaatvoorspeller van deze tijd. Dat valt dus nogal mee. Vroeger was dat wel anders. Hele dorpen zijn weggevaagd toen de Noordzee weer volliep na de laatste ijstijd. In het begin ging dat met een snelheid van minstens tweeënhalve meter per eeuw. Maar hoe snel veranderde de zeespiegel in de ijstijd zelf, toen onze voorvaderen op mammoeten joegen op de bodem van de droge Noordzee?
Tot voor kort wisten we daar weinig van. Maar nu hebben Britse, Duitse en Israëlische onderzoekers een elegante manier gevonden om dat te bepalen, zo blijkt uit hun artikel in Nature. De Rode zee is van de oceanen afgescheiden door een ondiepe drempel op 137 meter diepte in de beroemde straat van Babel-Mandeb. Bij de lage zeespiegel van de ijstijd lag die drempel vlak onder het zeeoppervlak. Toen was de uitwisseling van water met de oceanen veel moeilijker dan nu, waardoor het water dat door verdamping verdween aan het zeeoppervlak veel minder snel ververst werd, en de Rode Zee dus zouter werd. Dat heeft ook zijn weerslag op de samenstelling van skeletjes van het plankton in de zee. In boringen op de bodem van de Rode Zee zijn talloze laagjes met zulke skeletjes terug gevonden. Aan de hand van hun samenstelling kun je van elk laagje precies aflezen hoe zout de Rode Zee toen was, en dus ook hoe hoog de zeespiegel in de oceanen was.
De zeespiegelcurve van de ijstijd volgt heel mooi de klimaatveranderingen die we kennen uit de boringen in de ijskappen van Antarctica en Groenland. Prachtig. En de gegevens uit de Rode Zee laten zien dat de zeespiegel ook binnen de ijstijd nog vijfendertig meter op en neer kon gaan. Met een snelheid van twee meter per eeuw. We leven in een periode van uitzonderlijke klimatologische stabiliteit vergeleken met die van onze voorvaderen in de steentijd.
Geniet er maar van, want de volgende ijstijd laat niet lang op zich wachten. (1)
Salomon Kroonenberg, TU-Delft, Intermediair.
“Bij onderzoek aan ijskernen uit de Groenlandse ijskap bleek 15 jaar geleden dat het klimaat zeer sterk kon wisselen. In zeer korte tijd – een mensenleeftijd of nog korter – kon het van ijzige koude omslaan in een klimaat dat niet veel kouder was dan het huidige, om dan vervolgens weer af te zakken naar ijzige koude. Ook het einde van de ijstijd is zo snel gegaan, alleen bleef het toen warm, nu al zo’n 10000 jaar heeft zich geen terugval naar koude voorgedaan.
https://www.geo.vu.nl/~huik/ijstijd.html
Abrupte klimaatveranderingen. Er is bewijs gevonden voor een sterk verband tussen de omvang van massa-extincties en veranderingen van de temperatuur op onze planeet. Abrupte klimaatverandering die gepaard ging met vernietiging van de natuur door grote vulkaanuitbarstingen of meteorietinslagen heeft de massale uitsterving van soorten veroorzaakt op zeker vijf momenten in de wereldgeschiedenis van 539 miljoen jaar geleden tot nu (het Fanerozoïcum).
De hoeveelheid straling die wij van de zon ontvangen fluctueert over een periode van tienduizenden jaren. Dat komt doordat de baan die de aarde rondom de zon volgt varieert. Die variaties dragen bij aan het ontstaan van de IJstijd. Dat is al honderden duizenden jaren het geval.
De Servische wiskundige Milutin Milankovic schuift drie astronomische variaties naar voor als de voornaamste oorzaak voor de verklaring in de variatie en verdeling van zonne-instraling op aarde die aan de basis liggen om het ontstaan van ijstijden te verklaren.
Doorneem het wiki-artikel en tracht de volgende astronomische variaties te begrijpen:
- Excentriciteit
- Obliquiteit
- Precessie
Het klinkt raar in de oren wanneer iemand zegt: de opwarming van de aarde is het begin van een nieuwe ijstijd.
Hieronder wordt deze theorie (die weliswaar niet door alle wetenschappers wordt ondersteund) uiteengezet.
De oceaanstromingen (thermohaliene circulatie, ocean conveyor belt) regelen voor een groot deel het klimaat op aarde. We hebben warmere, minder zoute oppervlaktestromingen (zoals de Golfstroom) en koudere, zoutere dieptestromingen. Een demo van de ocean conveyor belt vind je op onderstaand filmpje. Een volledige circulatie neemt 1000 jaar in beslag.
Verschillende studies (Indermuhle, Monnin en tal van anderen) hebben aangetoond dat co2 altijd 500 tot 800 jaar naijlt op de temperatuursverandering. Dit zou nu toch wel genoegzaam bekend moeten zijn. Dit betekende ook dat de temperatuur al 800 jaar daalde toen de co² nog op zijn hoogtepunt was.
(1). Wetenschappers waarschuwen voor een afkoelende aarde.
CO2 is maar een van de 12 factoren die een rol spelen in het complexe klimaat. Het is zelfs niet eens het belangrijkste broeikasgas. Dat is namelijk waterdamp (meer dan 5x zo sterk als CO2) Het klimaat is mede zo actueel geworden doordat beleidsmakers elkaar en vooral de “belanghebbenden” napraten. Er is geen of nauwelijks nog objectieve waarheidsvinding meer, (belangrijke) info wordt achter gehouden, kritische klimaatdeskundigen werden en worden nog steeds systematisch geweerd in het IPCC, het publieke debat en de media. Hoe het allemaal begon, dit begrijpen een belangrijk onderdeel in de discussie.
De enorme complexiteit van het klimaat, door academicus William Harper
“De stelling dat het klimaat verandert als gevolg van menselijke activiteiten door de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen die het natuurlijk broeikaseffect versterken, lijkt in de loop der tijd tot dogma te zijn verheven. En dat alles zou allerlei rampzalige gevolgen hebben. Dit dogma staat in schril contrast met opvatting van een prominente Nederlandse wetenschapper, Frits Böttcher, die onlangs nog verklaarde dat deze stelling misschien nog ooit eens een van de grootste wetenschappelijk vergissingen van de 20ste eeuw zal blijken te zijn. Is die kwalificatie terecht? Het antwoord op die vraag is naar mijn mening overwegend negatief, maar ook een klein beetje positief.”
Tegenwoordig stellen winters in Nederland vaak maar weinig voor. 12.000 jaar geleden was dat wel anders. Rond die tijd eindigde de laatste ijstijd. Maar wat is een ijstijd en hoe zag het landschap er in Nederland eigenlijk uit tijdens ijstijden? Je leest het in dit artikel.
https://www.msn.com/nl-nl/weer/nieuws/zo-zag-nederland-eruit-in-de-ijstijd/ar-AATmfO6?ocid=msedgntp
Quo Vadis 
4 gedachtes over “De menselijke maat”