Door Roel van Duijn.
HUBERT SMEETS zei mij dat hij zin had eens flink te keer te gaan, toen ik hem vroeg bij mijn presentatie van mijn nieuwe boek te komen spreken. En dat heeft hij gedaan, in een prachtige en emotionele toespraak. Ik bewonderde Hubert al langer om alles wat hij over Rusland heeft geschreven en daarbij komt dat zijn vader als advocaat een hele reeks provo’s bij de rechter verdedigd heeft.
Dus post ik hier gretig en in grote dank zijn woorden bij mijn boek “Schoonvader van Poetins geheim agent’.
TOESPRAAK HUBERT SMEETS IN HET VERZETSMUSEUM 24/2
Straks om zes uur, geheel los van de Oekraïense solidariteitsbeweging, houdt de groep Stop de Oorlog een demonstratie. Zij die de oorlog willen stoppen, zingen dan samen ‘Dona Nobis Pacem – Geef Ons Vrede’.
Wie de vrede van ‘ons’ heeft afgenomen, dat zeggen de organisatoren er niet bij. Ook de meezingende SP niet, de partij die deze week een brede verklaring van ongeveer 100 van de 150 Tweede Kamerleden demonstratief niét heeft getekend.
Deze vertoning van intellectuele luiheid en wegkijken vindt notabene plaats bij het Lieverdje, de plek waar Roel van Duijn bijna zestig jaar geleden zijn lange mars door de wereld begon.
Roel van Duijn is sindsdien een groot deel van zijn hele leven door de BVD bespied. Vandaar waarschijnlijk dat hij zo alert was op zijn aanstaande schoonzoon, die voor de FSB werkte. Ik heb geen dossier bij de dienst, liet het Nationaal Archief me vorig jaar weten.
Toch hebben we onderling iets ding gemeen. Namelijk dat Russische in ons privéleven. Het feit dat de bejaarde fascisten in het Kremlin vandaag twee jaar geleden begonnen aan een oorlog om de geschiedenis terug te draaien en het imperialistische Rusland van tsaar Aleksandr en secretaris-generaal Stalin gewapenderhand te herstellen.
Weliswaar bekijkt Roel van Duijn dat Russische in zijn leven met meer bitterheid en verdriet dan ik. En schrijft hij daarover bovendien met een eerlijke openhartigheid die een beroep doet op het algemeen menselijke voyeurisme, wat mij betreft een iets te groot beroep, terwijl ik over het Russische in mijn leven juist vaak zwijg omdat dat particuliere Russische bij mij thuis niemand iets aangaat. Maar zijn teleurstelling over de Werdegang die Rusland en veel Russen afgelopen decennia hebben gekozen, die begrijp ik.
Twee woorden uit deze zin verdienen enige toelichting: kiezen en Werdegang.
Om met dat laatste te beginnen. De Werdegang van Rusland in de afgelopen veertig jaar is meer dan teleurstellend. Wat in 1985 begon met de perestrojka en glasnost van Gorbatsjov is ruim vier decennia later uitgemond in het retro-imperialisme en bejaardenfascisme van Poetin. De beweging die toen mede werd gedragen door gewoon menselijk protest tegen de Afghanistan-oorlog die de CPSU in 1979 was begonnen om haar achtertuin te beschermen, is nu uitgedraaid op geweldsfetisjisme van de stalinistische soort, maar dan zonder partij maar met een kleptocratische maffiaclan. Poetin is erger dan Brezjnev.
Was dat een keuze van de Russen? De Rus bestaat niet, om koningin Maxima instemmend te parafraseren. En als de doorsnee Rus al bestaat, dan kijkt die net zo weg als dé Nederlander. Elke zaterdag weer illustreert het sociologisch onderzoeksbureau Levada Centrum dat beeld met helder cijfers. Elke week weer laat Levada zien dat de rijke Moskovieten de oorlog meer dan gemiddeld steunen of billijken, maar geen poot uitsteken voor de jongens aan het front omdat hun zonen daar niet hoeven te sneuvelen.
Die cijfers van Levada zeggen nog meer. Namelijk dat de doorsnee Rus neerkijkt op Oekraïne, op zijn mensen en zijn cultuur. Dat de doorsnee Rus vindt dat Rusland recht heeft op imperiale macht en navenante invloedsferen omdat iedereen tot in Venezuela weet dat Alexander Poesjkin de grootste dichter aller tijden is en Joeri Gagarin de enige die eigenlijk op de maan had mogen landen.
De cijfers zeggen tegelijkertijd dat de doorsnee Rus niet wil worden aangesproken op zijn staatburgerlijke verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren aan het maatschappelijk middenveld, maar liever vergeet dat hij/zij zelf heeft gestemd of juist niet op de overheid waarover hij/zij vervolgens klaagt. In statistische zin kunnen we dus concluderen dat de meeste Russen voor deze Werdegang hebben gekozen, juist door nergens voor te kiezen.
Dat niet kiezen maar wel klagen, die hardnekkige neiging om alleen maar boven te kijken en de navenante weigering om verantwoordelijkheid te nemen, die historische mix van individualistische anarchie en collectieve onderdanigheid ligt aan de basis van de Werdegang die Roel van Duijn beschrijft.
Hoewel ik thuis andere perikelen heb ervaren dan Roel van Duijn en ik, voor zover er overeenkomsten zijn, die ervaringen anders en vermoedelijk ook met een gelukkiger uitkomst het hoofd heb geboden, doemt er na lezing uiteindelijk ook in mijn hoofd één essentiële vraag op. Hoe verhouden zich in oorlogstijd het persoonlijke en het politieke? En vooral, wat is belangrijker?
In vredestijd is het helder.
Je moet als mens wel driedubbeldwars gepolitiseerd zijn om puntje bij paaltje niet te antwoorden: het persoonlijk gaat voor het politieke; menselijke verbondenheid is belangrijker dan ideologische verwantschap.
In oorlogstijd wordt het echter troebeler.
Hoever kan en mag je gaan in luisteren en converseren als er fundamenteel mensbeeld op het spel staat? Wanneer verwordt de poging om de ander te begrijpen tot begripvol vergoelijken? Is er in tijden van oorlog nog wel een onderscheid te maken tussen wereldbeeld en mensbeeld? Ik denk het niet.
In oorlogstijd komt aan de eettafel ineens een heel ander mes op tafel dan normaal: het verlangen en ook de noodzaak om het gewelddadige conflict tot op het bot te fileren omdat je er alleen zo achter kan komen of er op de hoofdzaak al dan niet afdoende consensus is. Die overeenstemming over de hoofdzaak is onontbeerlijk om over de bijzaken van mening te kunnen verschillen.
Pas als je het over de kern eens bent, kun je nuanceren. Als er over de hoofdzaak politieke onenigheid blijft bestaan, dan is er geen persoonlijk gesprek van enig niveau meer mogelijk. Dan wordt het persoonlijke een theekransje met louter koetjes en kalfjes.
Quasi-pacifisten als Stop de Oorlog jammeren dan dat geweld families en vriendschappen verscheurt en daarom moet ophouden. Dat oorlog de samenleving kapot maakt. Dat klopt allemaal. Maar wie ter wille van de lieve vrede de agressie verdonkeremaant achter samenzang en een bord soep, zoals Stop de Oorlog, die levert op de keper beschouwd – mag ik een begrip uit het leninistische jargon gebruiken – objectief geen bijdrage aan de vredesbeweging. Nee, die dient de agressieve politiek van een regime dat er op uit is om de Oekraïense cultuur te vernietigen, om Rusland terug te leiden naar totalitaire verradersmaatschappij en uiteindelijk ook om de democratische rechtstaat en andere Europese waarden uit te hollen en te ondermijnen. Kort gezegd, die draagt bij aan een reactionaire politiek die de traditie van het Lieverdje van toen kapot wil maken
Daarom is solidariteit met Oekraïne niet alleen een uiting van goedertierenheid, maar ook van eigenbelang.
Haast is geboden. Niet achteraf gaan jammeren als het fout gaat, nu nadenken én handelen.
Hubert Smeets
Verzetsmuseum Amsterdam, 24 februari 2024.
Meer van Hubert Smeets
https://platformraam.nl/auteurs/2-hubert-smeets
Van de auteur: Voor wie nog steeds denkt dat de NATO schuldig is aan de oorlog. De NATO is geen bezettingsmacht zoals Rusland dat wel is en altijd is geweest in haar imperialistische geschiedenis. NATO lidstaten zijn volledig soeverein de NATO heeft, behalve met de uitgaven voor nationale defensie, met de binnenlandse politiek niets te maken. De NATO is een verdedigings-alliantie en alle nieuwe NATO lidstaten kunnen alleen op eigen verzoek toetreden. Veel nieuwe NATO
lidstaten deden dat, niet op de laatste plaats uit angst voor een nieuwe Russische bezetting. Er heeft zich nog nooit in de geschiedenis een natie of land vrijwillig bij Rusland gevoegd. Laat dat ff inzinken aub..
De lange lijst van Russische oorlogen
https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Categorie:Oorlog_van_Rusland
Het vergeten Russisch imperialisme..
https://adintuitu.wordpress.com/…/hoe-rusland-een…
“De oorzaak van de militaristische hysterie in Rusland komt niet van buiten, maar van binnen. In het Kremlin zitten leiders met een onjuiste perceptie van de wereld en een fixatie op respect en erkenning van henzelf als grote en machtige staatsmannen. Het Westen moet begrijpen dat de eisen van de diplomatie ver verwijderd zijn van wat het Kremlin eigenlijk wil, waarschuwt voormalig oppositiepoliticus Leonid Gozman op de site Republic.
https://www.raamoprusland.nl/…/2001-waarom-het-zo…
In deze situatie maakt de wereld kennis met Vladimir Poetin. Een week na de inval in Dagestan, op 9 augustus 1999, wordt Poetin de nieuwe premier van Rusland. Het voormalig FSB-hoofd wordt uitgekozen om de belangen van ‘de familie’ ook na het aftreden van Jeltsin te behartigen. Zijn aanstelling komt mede voort uit een nieuwe machtsfactor binnen het Kremlin, de zogenoemde Siloviki (soms vertaald als ‘sterke mannen’), een nationalistische factie die Rusland wil zien terugkeren naar haar voorgaande glorie en vrijwel volledig bestaat uit voormalige werknemers van Russische (militaire) inlichtingen en veiligheidsdiensten.
https://militairespectator.nl/…/de-tsjetsjeense-oorlogen
Categorie:Oorlog van Rusland – Wikipedia
Categorie:Oorlog van Rusland – Wikipedia
Quo Vadis 