TheGuardian. 9 februari 2022. Opinie Farmaceutische industrie. Laura Spinney
Vorige week heeft een door de Stanford University en de Lancet opgerichte commissie vastgesteld dat de verwoestende opioïdencrisis in Noord-Amerika opnieuw zou kunnen gebeuren, en niet alleen daar. De onethische praktijken die Patrick Radden Keefe documenteerde in zijn bekroonde boek Empire of Pain uit 2021, bleven niet beperkt tot één bedrijf, Purdue Pharma, en het deel van de familie Sackler dat daarvan eigenaar was. Het was en is nog steeds normaal gedrag in de farmaceutische industrie en bij de instanties die geacht worden deze industrie te reguleren.
De Covid pandemie is in zekere zin de verlossing geweest voor big pharma. De vaccins die in recordtempo zijn ontwikkeld, zij het na tientallen jaren van nauwgezet, met overheidsgeld gefinancierd onderzoek, zijn afgeschilderd als een wonder van samenwerking tussen de openbare en de particuliere sector. Maar dit rapport herinnert ons eraan dat de vertrouwenskwestie niet verdwijnt – en dat zal ook niet gebeuren zolang we er niets aan doen.
Tijdens een Lancet webbinar vorige week merkte de verslavingsdeskundige van Stanford, Keith Humphreys, die de commissie leidde, op dat als je de opioïdencrisis meet in termen van verloren levensjaren, in plaats van in absolute aantallen, de terugval in de VS en Canada op hetzelfde niveau ligt als die van Covid. Meet het aantal doden in verhouding tot de bevolking van die landen, en het is erger dan de HIV/Aids epidemie op haar Noord-Amerikaanse hoogtepunt. Deze “epidemie” werd niet veroorzaakt door een virus, maar door menselijke hebzucht. En het is nog niet voorbij.
Omdat mensen die verslaafd raakten aan pijnstillers op recept vaak overgingen op heroïne en vervolgens op fentanyl, groeit de crisis nog steeds, ondanks strengere controles op recept. Uit de modellen van de commissie blijkt dat zonder ingrijpende beleidsveranderingen alleen al in de VS nog eens een miljoen levens verloren kunnen gaan voordat dit decennium voorbij is. En dan hebben we het nog niet eens over de schade die verslaving aanricht, zelfs als die niet tot de dood leidt.
Bovendien breidt de crisis zich uit naarmate de bedrijven hun marketingnetten verder uitwerpen – met name naar lage- en middeninkomenslanden waar passende pijnbestrijding en palliatieve zorg vaak schaars zijn. Ook rijke landen zijn niet immuun. Het aantal voorschriften voor opioïden bij huisartsen is in het Verenigd Koninkrijk tussen 1998 en 2018 meer dan verdubbeld, wat sommigen ertoe aanzette te beweren dat het land zijn eigen opioïdenepidemie beleefde.
Humphreys legde de schuld bij de opioïdenfabrikanten, waarvan Purdue er slechts één was. Maar hij beschreef ook de cultuur die hen mogelijk maakte, wijzend op “dramatische tekortkomingen in de regelgeving, in de wetgeving, door gezondheidszorgsystemen en door individuele artsen die er niet in slaagden hen te stoppen”. En de meeste van die zwakheden, zei hij, zijn niet verholpen.
Ze omvatten een “draaideur” tussen de industrie en de agentschappen die hen reguleren; de relatieve vrijheid van farmaceutische bedrijven in landen om hun producten agressief op de markt te brengen; het bestaan van nepgroepen die beweren de belangen van patiënten te vertegenwoordigen, maar die in werkelijkheid door de bedrijven worden betaald; en de goed gefinancierde lobby van de industrie bij verkozen ambtenaren.
Hoewel de regelgeving in Europa en de VS verschilt, weten we uit ten minste 20 jaar klokkenluiden en onderzoeksjournalistiek dat de problemen die de commissie heeft vastgesteld in de hele sector voorkomen. In 2012 kreeg GlaxoSmithKline bijvoorbeeld een boete van 3 miljard dollar voor het promoten van het ongepast voorschrijven van antidepressiva aan kinderen. En vorig jaar werden de Franse geneesmiddelenfabrikant Laboratoires Servier en het Franse geneesmiddelenbureau beboet voor hun rol in het schandaal rond Mediator, een diabetesbehandeling die in verband is gebracht met honderden sterfgevallen.
Deze zaken zullen bekend zijn bij diegenen die de schandalen in de geneesmiddelenindustrie volgen. Wat interessant is, is de timing van het Stanford-Lancet rapport. Het werd gepubliceerd terwijl we nog steeds leven met een pandemie die onverwacht hoge niveaus van wantrouwen in de wetenschap aan het licht heeft gebracht. Mensen die aarzelen ten aanzien van vaccins wijzen vaak op wat zij beschouwen als de onbetrouwbaarheid van de farmaceutische industrie. Maar de heersende opinie ontslaat de industrie van elke verantwoordelijkheid daarvoor. Voor de voorstanders van vaccins zijn de enige boeman in dit verhaal – naast een handvol cynische anti-vaxxers – de sociale-mediaplatforms die desinformatie verspreiden.
Een week geleden schreef de internationale NGO zonder winstoogmerk, het Center for Countering Digital Hate, bijvoorbeeld: “Het simpele feit is dat de anti-vaxxbeweging – en haar talloze uitlopers – publieke aandacht en tractie hebben gekregen om één belangrijke reden: omdat big tech profiteert van hun inhoud en hun volgelingen, en dus weigert om ze neer te halen.”
Verplichte vaccinatie voor gezondheidswerkers was een slecht idee, maar een ommekeer kan nog erger zijn
Stephen Reicher
Lees meer
Laat ik duidelijk zijn: de Covid-vaccins verdienen ons vertrouwen. Tot nu toe zijn er meer dan 10 miljard doses toegediend, en ze zijn veiliger en effectiever gebleken dan iemand voor mogelijk had gehouden. Ze zijn onze beste manier om uit deze pandemie te geraken, en hoe meer mensen ze nemen, hoe meer levens er zullen worden gered. Er moet ook op worden gewezen dat, ook al heeft Covid enkele miljardairs op het gebied van vaccins voortgebracht, de ontwikkeling van vaccins over het algemeen niet winstgevend is. Tot Covid verliet de grote farmaceutische industrie dit terrein omdat de winstmarges zo gering waren – met als gevolg dat we nog steeds geen vaccins hebben voor een aantal grote dodelijke ziekten, waaronder HIV.
Maar ook al heeft de industrie deze keer in samenwerking met de academische wereld een coup gepleegd, dan nog moet zij orde op zaken stellen, anders lopen we het risico dat we bij de volgende pandemie nog terughoudender zijn ten aanzien van vaccins. Per slot van rekening hebben veel mensen hun vertrouwen gesteld in opioïden, en dat heeft niet zo goed uitgepakt. Sommige bedrijven die Covid-vaccins ontwikkelen, zoals AstraZeneca, Pfizer en Johnson & Johnson, zijn in het verleden veroordeeld wegens slechte praktijken. Is het echt verrassend dat uit enquêtes blijkt dat het de industrie is die het minste vertrouwen geniet?
Het is waar dat de sociale media ons een slechte dienst hebben bewezen en dat ons sociaal contract al aan het wankelen was voordat Covid zijn intrede deed. Maar het is ook waar dat, als anti-vaxxers en hun enablers bereid zijn om voor niets te stoppen in hun jacht op vette winsten, zij een uitstekend rolmodel hebben in big pharma. Als regeringen, de industrie en artsen eindelijk erkennen dat dit moet veranderen, dan zal deze crisis niet voor niets zijn geweest.
Laura Spinney is wetenschapsjournaliste en auteur van Pale Rider: De Spaanse griep van 1918 en hoe het de wereld veranderde.
https://www.theguardian.com/commentisfree/2022/feb/09/covid-vaccines-lifesavers-big-pharma-mistrust
*** Vertaald met http://www.DeepL.com/Translator (gratis versie) ***
Quo Vadis 