Berlijnse Muur.

Sylvain Ephimenco: 16 februari 2022.

Nuttige idioten.

De FBI had haar afgeraden om naar Nederland af te reizen: de kans op kidnapping was reëel. Toch kwam de Iraanse journaliste en activiste Masih Alinejad vier maanden geleden wel naar Amsterdam om bij debatcentrum De Balie op te treden. Enkele maanden daarvoor had de FBI vier leden van de Iraanse geheime dienst aangeklaagd voor een poging tot ontvoering van Alinejad; ze zou uit de Verenigde Staten, waar ze al jaren in ballingschap leeft, naar Venezuela en vervolgens Iran worden gebracht.

Onzichtbaar achter een Berlijnse Muur.

De reden van deze operatie is even angstaanjagend als surrealistisch: haar verzet tegen het verplicht dragen van hoofddoeken in haar land. Hetzelfde hoofddeksel, instrument in veel landen van religieuze en politieke onderdrukking van de vrouw, waarover door sommigen in Nederland wordt beweerd dat het ‘maar een lapje stof is’. Niet voor Masih Alinejad die in NRC verklaarde: ‘Het is niet zomaar een stukje textiel maar een soort Berlijnse muur’.

Het beeld kan gechargeerd overkomen. Toch is Alinejad in essentie misschien ook een soort Muurvluchteling waar vroeger door de Oost- Duitse vopo’s op geschoten werd. Ze is vooral bekend als de activiste die vanuit de VS Iraanse vrouwen opriep om hun hoofddoek af te doen. Dat deed ze vanaf 2014, wat drie jaar later culmineerde in de actie ‘witte woensdagen’ (witte hoofddoeken dragen in plaats van zwart).

Er is toen wereldwijd veel belangstelling geweest voor al die dappere Iraanse vrouwen die in verzet kwamen tegen het patriarchale regime van de mollahs. Sommige vrouwen maakten foto’s op straat van hun hoofddoekloze haar en deelden die op internet. De repressie werd heftig en protesterende vrouwen werden gearresteerd. De internationale belangstelling ebde helaas snel weg.

Afgelopen weekeinde ging ik op zoek naar de verhalen van de vrouwen op het internet die toen opgepakt werden en waarover de wereld nu zwijgt. Misschien het meest schrijnende geval is die van Saba Kord Afshari. Ze was negentien toen ze in 2018 voor het eerst werd gearresteerd omdat ze samen met haar moeder haar hoofddoek had afgedaan, en een foto van het tafereel had gepubliceerd. Een jaar later werd ze veroordeeld tot 24 jaar gevangenis voor ‘het aanzetten en mogelijk maken van corruptie en prostitutie’. Haar lijdensweg vol gewelddadigheid, ziektes, permanente intimidatie in de Qarchak- en Evin-gevangenissen wordt door oppositiesites bijgehouden. Vorig jaar nog ging ze in hongerstaking om de vrijlating van haar moeder te eisen, maar stopte op diens verzoek.

Nederland is gelukkig geen Iran. Hier wordt niemand door de overheid verplicht een hoofddoek te dragen. Soms is er wel sociale druk in moslimkringen op jonge vrouwen om zich te bedekken (lees het boek Ik ga leven van Lale Gül hierover). Waakzaam moeten we wel blijven en de ruimte die neutraliteit uitstraalt niet verkwanselen. Met het aanzwengelen van overbodige discussies over hoofddoeken bij het neutrale uniforme van de politie of boa’s, dreigen we anders de nuttige idioten van het internationale islamisme te worden.