Wodka, islam, tsunami en een goddelijke stem
donderdag 11 november 2010 11:29
Lied van de Iraanse zangeres Hayedeh
Neem mijn hoop niet weg
Khoda-ya O, God. O, God
Breek mijn bedrukte hart niet
O, God. O, God
Gevlogen, weg, moe, met niets
Zonder vrienden ben ik alleen achtergebleven
Mijn vleugels zijn gebroken.
Wat er ook gebeurt, sla ik een kreet,
Wat er ook gebeurt, sla ik een kreet
O. Wat een orkaan
O. Wat een orkaan
O. Wat een onrecht
Hopelijk gunt u het mij om een enkele keer in mijn eigen vreemde
wereld te zijn.
Grote boom
De mannen zaten onder een grote boom. Een bries streelde onze
gezichten, de bries die over de rivier was gewaaid. Een café aan een
rivier. Wat drinken jullie, mannen? vroeg een jongetje van misschien 6
jaar oud.
Lachend vroeg de sportiefste man uit het gezelschap, wil jij ook een
glaasje? Ben je niet bang om het te drinken? Het jongetje keek alsof
hij de strijd wilde aangaan: ik ben voor niemand bang! Geweldig! Neem
dan een glas met ons.
Koppigheid
Het jongetje vond het bitter, maar hij dronk het desondanks.
Koppigheid kenmerkte hem. Iedereen kuste hem, alsof hij de bergtop van
Damavand had veroverd en alsof hij de Mongolen en Arabieren had
verslagen.
En toen klonk uit de luidspreker van het café de stem van een
zangeres. Terwijl het hoofd van het jongetje warmer en warmer werd,
merkte hij op dat de ogen van die mannen roder werden. Het jongetje
riep: ‘Ik wil in die bomen klimmen! Het gezelschap ontplofte in
gelach: onze Afshin is dronken!’
De Iraanse zangeres Hayedeh (1942-1990)
Tranen
Terwijl mijn vader mij keihard knuffelde, voelde ik op mijn gezicht
zijn tranen. Niemand van die mannen leeft nog. Drie broers. Ze zijn er
niet meer. Ook die wereld is er niet meer. Maar waarom huilde hij?
De muziek die ik hoorde, was van de Iraanse zangeres Hayedeh
(1942-1990). En nu ik zelf volwassen ben en allang weet hoe je wodka
drinkt, en ik ook weet dat je daarna niet in bomen moet klimmen, weet
ik dat er altijd een onuitsprekelijk verlies is dat de mens meedraagt.
Dat verlies kun je niet met anderen delen.
Alleen in stilte, in wat altijd vol van verhalen is, in alle
waardigheid, laten we een traan voor een verlies. Wie de waardigheid
van een verlies verliest, wordt lomp en gewelddadig.
Revolutie
Ik hoorde Hayedeh regelmatig, zij was een groot zangeres. Een paar
dagen na de revolutie werd zij, met vele anderen, gedagvaard door de
net opgerichte revolutionaire rechtbank van Teheran. Maar zij was niet
meer in Iran.
Frank Sinatra noemde haar stem magisch. Plotseling werd muziek
verboden. De vrouwenstem werd verboden. Hayedeh blies adem in het dode
lichaam van muziek:
Zangeres Hayedeh zingt Roozhaye Roshan
O. de verlichte dagen
Khoda Hafez, Vaarwel, vaarwel mijn land
Waar zijn je goede dagen gebleven?
Waar zijn ze? Alsof hier niemand meer leeft;
Huizen zijn leeg, harten zijn ontaard in de herfst;
Iedereen is rouwend, de mannen zijn onder de galg;
Vrouwen in de gevangenis, alsof we in een nachtmerrie zijn.
Documentaire
Een jonge Iraanse documentaire-maker, Pejman Akbarzadeh heeft mij zijn
documentaire over Hayedeh toegestuurd: Legendary Persian Diva
Hayedeh.
Nadat Hayedeh in 1990 was gestorven, waren de Iraniërs bereid om
honderden dollars te betalen voor de videorapportage van haar
begrafenis in Los Angeles.
Pejman probeert te ontraadselen waarom deze vrouw de Iraniërs kan
ontroeren. Een prachtige documentaire. U moet het echt zien, de VPRO
moet het uitzenden.
Modern
Want daarin ziet u de vrouwen uit 1941, ja, uit 1941 in Perzië, die
even modern waren als de rest van de wereld. Maar nu, decennia later,
zijn ze teruggeworpen in duistere tijden.
Dit doet de islam met een cultuur, met een volk. Vertel mij dus niet
dat de islam goed is voor vrouwen. Vertel mij dus niet dat de islam
een normale religie is. De islam is een ramp, een verwoestende tsunami
voor andersdenkenden en andere culturen.
First Lady
Ik kijk weg van Hayedeh en zie een foto met de First Lady en de
president van de vrije wereld. De First Lady loopt rond met een
weerzinwekkend ding op haar hoofd. Zij respecteert de islam. Maar de
islam respecteert haar niet. Ook zij moet naar deze documentaire
kijken. Ik word triest van deze First Lady en die rare president.
Laten we teruggaan naar die tafel bij die rivier, naar de wodka, naar
die bomen, naar hun die gegaan zijn, naar degenen die zijn heengegaan.
Zijn wat nu over mijn gezicht stroomt zijn tranen? Mis ik zijn
schouders?
Zangeres Hayedeh werd gedagvaard
Ik hou van je liefdevolle schouders
om mijn hoofd daarop te kunnen leggen,
om te kunnen huilen.
Ik hou van je schouders om te kunnen huilen,
Zonder jou zijn zal ik beminnen om met jou te zijn,
Leeg van zelfgenoegzaamheid
Voorbij het lichaam
Voor het verdriet
Goddelijke stem
De religie die deze goddelijke stem, deze goddelijke tekst, niet wil
horen, hoort niet thuis in de wereld van vrijheid en beschaving. Dit
zeg ik omdat ik het mijn eigen geweten verplicht ben. Omdat ik het,
die tafel, wodka en tranen verplicht ben. Omdat het verlies zo groot
is. Omdat een groot kerkhof mij scheidt van de islam.
Ik zeg u huilend: ik haat de baardmannen.
Dank – dat ik zo nu en dan, zonder vrees, in mijn vreemde wereld mag
zijn. Een blog voor allen en niemand.
Afshin Ellian
De Iraanse revolutie. https://anderetijden.nl/aflevering/495/Ayatollah-Khomeiny
Quo Vadis 