Trump, een excentrieke omstreden zakenman, verguist en veroordeeld al ver voor hij was gekozen. Van een van mijn Amerikaanse contacten. “Uit een gevarieerde club van 16 republikeinse kandidaten werd uiteindelijk Trump na een langdurig verkiezingsproces, door het VOLK gekozen: hij won de meeste state primaries, caucuses en delegates waarna hij uiteindelijk genomineerd werd door de RNC. De Democrats daarentegen hadden slechts 2 kandidaten van betekenis: Clinton en Sanders. Sanders zoals algemeen bekend is via slinkse wegen verwijderd en Hillary werd -ondanks protest van vele linkse kiezers- door de DNC naar voren geschoven. Op de typisch ondemocratische manier, zoals in NL/Europe gebruikelijk is waar de partij, niet het VOLK, de kandidaten kiest”.
Leon de Winter: 10 november 2016.
Trump heeft een feilloos gevoel voor wat verkeerd gaat.
De kern van wat we nu in de hele westerse wereld meemaken, is de diepe onvrede over het globaliseringsproject van de nationale en supranationale elites. Dat project behelst het vervagen van grenzen, identiteiten, tradities, taalgebieden, levensstijlen.
Donald Trump is miljardair, maar in de wereld van hoogopgeleide culturele en intellectuele elites was hij een buitenstaander. En vanuit die positie voelde hij feilloos aan wat in dat globaliseringsproject verkeerd gaat. Een groot deel van de bevolking kon niet profiteren van dat project, in tegenstelling tot de mensen in de kenniseconomie, de media, de politiek, de universiteiten.
Trump is projectontwikkelaar, een man die handig is in het omzeilen van bestemmingsplannen en andere bureaucratische belemmeringen. Hij moet de juiste aannemers op de juiste plek hebben om binnen een bepaalde tijd en binnen budget zijn gebouwen neer te zetten. Hij was niet iemand die elke week uitzag naar de boekenbijlage van The New York Times of de nieuwste kunstfilm uit Oostenrijk. Een pragmaticus, een doener, die nationale bekendheid kreeg met een televisieprogramma, waarin hij bikkelhard oordeelde over de prestaties van andere ’celebrities’. Niet rechts, niet links. Maar de dramatische staat van ’Middle America’ ontging hem niet.
Hij maakte gebruik van de partijorganisatie van de Republikeinen om een positie te verwerven als aspirant-president, en nam het op tegen maar liefst drie partijen: die van de Democraten en die van de Republikeinen, en de media. De entertainer-zakenman, die gedurende de hele race herhaalde dat hij geen politicus was en geen politicus wilde worden, pareerde alle aanvallen vanuit alle hoeken en buitte Hillary’s reputatie van onbetrouwbaarheid volledig uit.
Washington DC is in de ogen van veel Amerikanen dezelfde stad vol zakkenvullers die Brussel is in de ogen van veel Europese burgers. Wilders, Marine Le Pen, Brexit, Alternative für Deutschland, het zijn allemaal reacties op het vervagen van vertrouwde leef- en normpatronen die de heersende elites, zowel politici, artiesten als intellectuelen, via ondoorgrondelijke processen aan het vervangen zijn door andere, die zij met morele zelfvoldaanheid verdedigen. Veel burgers voelen zich daarvan uitgesloten. Zij worden vernederd als zij daartegen in verzet komen. Wie dat doet, wordt veroordeeld als racist, vrouwenhater, fascist, xenofoob. De bedenkers en uitvoerders van die globalisatieprojecten voelen zich moreel verheven en lijken immuun voor dat verzet; de elites zijn ervan overtuigd dat hun doelen alle middelen heiligen, inclusief de veronachtzaming van de stem van het volk – wie die als politicus niet wil veronachtzamen, wordt minachtend een populist genoemd.
De elites en de opstand tegen de elites zijn niet meer in te delen in de oude links-rechts tegenstellingen. De ideologische verschillen tussen links en rechts zijn grotendeels verdwenen; zie hoe de PvdA vecht om na het overweldigende succes van de verzorgingsstaat een nieuwe agenda te ontwikkelen – de partij moet zich eigenlijk opheffen wegens een overmaat aan succes. Overal in de westerse wereld zijn andere tegenstellingen ontstaan: die tussen hoog- en laagopgeleiden, tussen kunst en kitsch, tussen globalisten en regionalisten, tussen hoge en lage cultuur, tussen snobs en consumenten. En overal zien we de gevolgen van de beoogde vermenging van twee maatschappijmodellen, ook al sluiten die elkaar in feite uit: Merkel hoopte het model van de Duitse verzorgingsstaat te verzoenen met de kenmerken van een immigratiestaat, en Obama heeft het model van de immigratiestaat willen verzoenen met dat van de verzorgingsstaat – beiden faalden.
Migratie, al of niet veroorzaakt door geweld, is een van de meest omstreden fenomenen die met globalisering samenhangen. Wat de Democraten ondernamen – via het toestaan van illegale migratie de bevolkingssamenstelling veranderen en daarmee de continue heerschappij van de Democraten bewerkstelligen – liet de Amerikaanse samenleving op haar grondvesten schudden; de grenspolitie kreeg de opdracht weg te kijken. Illegalen verdwenen massaal in het land. De ‘rule of law’ leek niet te worden toegepast. Duitsland heeft hiervan een eigen variant ondergaan, geforceerd door Angela Merkel. In ons eigen land wordt Wilders, die van migratie de kern van zijn programma heeft gemaakt, strafrechtelijk vervolgd nadat het begrip ’Marokkaan’ gedefinieerd werd als een aanduiding voor een ras – daarmee wordt een politiek correcte vorm van censuur geïntroduceerd die het publieke debat wil begrenzen.
Het beroep op opleiding, ervaring en expertise heeft zich keer op keer als bluf bewezen. De uiterst ervaren Hillary was een ramp als minister van BZ, de hoogopgeleide senator uit Illinois, Barack Obama, de meest intellectuele president ’ever’, heeft de grootste schulden uit de geschiedenis opgebouwd en de macht (en dus ook de geloofwaardigheid) van Amerika ondermijnd. Een academische graad is geen garantie voor wijsheid en daadkracht – dat is wat de burger bij het aanschouwen van Washington en Brussel vaststelt: netwerken van academisch gevormde politici claimen de macht, maar de maatschappelijke onzekerheid onder hun beheer is groter dan ooit. De e-mails die Wikileaks heeft verspreid, laten zien hoe de macht in die netwerken wordt geconserveerd en tot persoonlijk gewin leidt.
Het is dus mogelijk dat een zelfverzekerde macho het totale politieke en culturele establishment van het machtigste land op aarde opzij schuift. Het is verbluffend, en een triomf van de Amerikaanse republiek.
Zie ook. Trumps vision door Peggy Noonan, columniste aan de The Wall Street Journal.
Quo Vadis 