Inleiding.
Het Bargerveen is een uniek en prachtig hoogveenreservaat in Zuid-Oost Drenthe.
Het Bargerveen, dat midden in ’t Veenland ligt, is één van de twee gebieden in Nederland waar nog levend hoogveen is. Slechts een restant en niet meer in perfecte staat. Van de oorspronkelijke mosrijke begroeiing was tot voor kort geen sprake meer. De vegetatie bestond grotendeels uit vochtige en droge hei en berkenbos. Vanaf 1968 groeide het besef dat zonder ingrijpen een kostbaar stuk natuur verloren dreigde te gaan en daarmee allerlei unieke planten- en diersoorten. Een deel van het veengebied Bargerveen werd opgekocht door de overheid en overgedragen aan Staatsbosbeheer.
Dat het Bargerveen een uniek en een prachtig stukje natuur is, daar zijn vriend en vijand het wel over eens.
Probleemstelling.
Probleem is volgens de deskundigen, ergens diep in de ondergrond zit een lek en sijpelt het water langzaam uit het Bargerveen, dus het Bargerveen droogt uit, aldus de deskundigen, daarbij ondersteund door dure rapporten waarvan de betrouwbaarheid van uitkomst moeilijk te controleren valt. Om deze vermeende “verdroging” tegen te gaan hebben de natuurbeheerders het onzalige plan opgevat om een “natte” bufferzone ten zuiden van het reservaat aan te leggen, een nogal ingrijpende kostbare zaak die 250 ha goede landbouwgrond opslokt.
Bescherming uniek hoogveengebied.
Maatregelen in en rond het Bargerveen moeten voorkomen dat het hoogveen dat in honderden jaren is ontstaan door verdroging verloren gaat. Daarvoor is een grote bufferzone van 250 ha nodig aan de zuidkant van het Bargerveen.
http://www.provincie.drenthe.nl/actueel/nieuwsberichten/@105057/forse-opdracht/
Veronderstellingen aangaande de verdroging van het Bargerveen en de mogelijke gevolgen.
Het begint met de veronderstelling: Als!! “Als het Bargerveen verdroogt”, en dan volgen er een aantal aaneenschakelingen van mogelijke gevolgen die een rampscenario voor het Bargerveen moeten voorstellen.
Hier een uitspraak van Rein Munniksma: “Als dat het Bargerveen eenmaal droog komt te staan en het veen inklinkt, is het reddeloos verloren”.
“Eén droge zomer en de herstelwerkzaamheden zijn weer terug bij af”, dat is wat ecologisch adviseur Dolf Logeman zelfs durft te beweren in zijn blog.
http://www.dolfsnatuurblog.nl/het-bargerveen-waarom-ook-alweer/
Analyse.
Pardon? Het Bargerveen weer uitdrogen? Is het echt waar, wat Logeman en de gedeputeerde hier met droge ogen beweren? En het antwoord op deze vraag is zeer belangrijk, het zijn immers deze argumenten die de aanleg van een bufferzone rechtvaardigen! Dat rampscenario, als gevolg van uitdrogen, is daar enig bewijs voor? Hoe groot is de kans dat het Bargerveen weer zo droog komt te staan als pakweg 20 jaar geleden? Hoe groot is de kans op een calamiteit van tientallen droge jaren? Hoe erg en rampzalig is dat dan?
Foto: Machinaal turfgraven in de Peel.
Volgens mij hebben we vergelijkingsmateriaal uit het verleden. Het Bargerveen heeft namelijk meer dan een halve eeuw droog gestaan ten behoeve van de turfwinning, daarvoor werden diepe sloten gegraven voor de totale afwatering tot op het zand. In de zomer joegen dikke stofwolken over het turfwinningsgebied. Is daar iets van bekend van blijvende schade aan het veenpakket? Naar de uitspraken en maatstaven van Munniksma en Logeman zou het Bargerveen nu dus als reddeloos verloren moeten worden beschouwd. Volgens andere deskundigen gaat het echter helemaal niet slecht met de flora en fauna, het veen en de veenvorming in het nieuwe natuurgebied.
Amper 20 jaar nadat de laatste turf werd afgegraven spreken diverse enthousiaste commentaren heel andere taal .
Citaat. ”Na Verschillende maatregelen, zoals het omhoog brengen van het waterpeil door een dammenstelsel,hadden tot doel het veen nieuw leven in te blazen. En met succes!
In de ondiepe, natuurlijke bassins die door de indamming ontstonden, vond explosieve groei van veenmos plaats. Natuurbeheerders waren razend enthousiast.” Bron:
http://www.stobbe.nl/actiepagina/bargerveen
Hier een fragment uit het document:
Document PAS-analyse aangepast Herstelstrategieën voor Bargerveen.
Deze analyse is opgesteld door Erwin Adema, Willem Molenaar, Sies Krap en Arjan Stroo.
De herziening, dat wil zeggen de aanvulling en het up-to-date maken, is gedaan door Arnout-Jan
Rossenaar met medewerking van Sies Krap, Erwin Adema en Jobien Veninga (december 2012).
Dolf Logemann heeft deze versie aangevuld met vogels en de maatregelen uit het beheerplan
(versie mei 2013).
“Het OBN-Deskundigenteam stelde tijdens een veldbezoek in februari 2013 vast dat er een flinke groei zit in het areaal actief hoogveen in het Bargerveen en dat ook elders de omstandigheden voor actief hoogveen snel gunstiger worden (Jansen, A.J.M, c.s. 2013). Uit dit verslag komt ook de volgende beschrijving:
Ten opzichte van de eerste veenmoskartering in 1987 is er in de hoogveenkern van het Meerstalblok nauwelijks nog open water met Waterveenmos. De compartimenten tussen de dijkjes zijn anno 2013 dichtgegroeid met dikke kraggen met uitgestrekte vlakten (lawns) van fraai veenmos ontstaan met veenpluis en witte snavelbies als aspectbepalende soorten en hier en daar vijfrijig veenmos en de eerste bultvormende veenmossen (wrattig veenmos, soms hoogveenveenmos).
In de oudste bassins uit 1970 blijft de ontwikkeling van actief hoogveen nog achter. Een mogelijke oorzaak is de moeizame verbreiding van de bultvormende soorten. Waar wrattig veenmos en hoogveen-veenmos zijn geïntroduceerd, blijken deze soorten zich wel uit te breiden.
Het lijkt er op dat de omstandigheden in de oudste bassins wel geschikt zijn voor de groei van de bultvormende veenmossen, maar dat ze deze nog niet goed hebben kunnen bereiken. In de natte heide ten westen van de grote meerstal zijn sinds 1986 twee grote vlakken met actief hoogveen ontstaan uit een veenmosrijke natte heide. In vergelijking met 1986 zijn deze vlakken ook veel
natter geworden”.
U ziet, de diverse analysen spreken zichzelf tegen.
Bron: http://www.geologievannederland.nl/fossielen/planten/veenmos.
De grote vraag die dit oproept is natuurlijk, hoe belangrijk is die stabiele waterspiegel nou eigenlijk? Daarvoor moeten we even kijken hoe (levend) hoogveen zich vormt en de eigenschappen van het veenmos dat daarvoor verantwoordelijk is.
“Laagvenen worden gevoed door zowel het grondwater als het regenwater. Hoogvenen zijn sterk vernatte ecosystemen die uitsluitend gevoed worden door regenwater””
Bron: http://www.kennislink.nl/publicaties/microbiele-diversiteit-in-hoogvenen
Samenvatting van de eigenschappen van het veenmos, (Sphagnum cuspidatum) waarvan er ca 200 soorten bestaan en er in het Bargerveen inmiddels weer 15 soorten zijn waargenomen.
*Het veenmos voedt zich uitsluitend met regenwater.
*Veenmos is een kleine, primitieve sporenplant die tot 25 keer haar eigen gewicht aan (regen)water kan vasthouden.
*Door speciale wateropnemende cellen werkt veenmos als een soort spons die het water meters boven het grondwaterpeil van de omgeving kan uittillen en regenwater kan vasthouden.
*Door deze eigenschap is veenmos niet strikt gebonden aan natte leefgebieden, maar kan het ook in drogere omstandigheden groeien: door water op te slaan creëert veenmos immers zijn eigen natte milieu.
*Veenmos groeit aan de bovenkant aan, terwijl het aan de onderkant afsterft. Zo ontstaat er een dikke laag dood plantmateriaal dat veen wordt genoemd.
*Het kan enige beschaduwing verdragen, en verkleurt dan meestal naar groen.
* Ook kan de plant tegen een korte, tijdelijke verdroging!
*Op het moment dat zich een nieuwe acrotelm (de laag van levende veenmossen vormt samen met de direct daaronder gelegen laag van recent afgestorven veen de zogenoemde acrotelm), heeft kunnen ontwikkelen, zal het systeem zelf schommelingen is de waterstand kunnen reguleren en is daarmee veel minder kwetsbaar voor waterstandfluctuaties.
* Ook al sterft de plant af, door de aseptische conserverende werking worden de zaden (sporen) goed bewaard en komen bij gunstige omstandigheden weer tot ontkieming.
Bron:
Klik om toegang te krijgen tot Tomassen-DLN-2014.pdf
Veenvorming in Zuid Oost Drenthe.
“Pas na 3100 v.Chr. kreeg de eigenlijke hoogveenvorming de overhand en ging zich geleidelijk ook over de hoge delen in de Hunze laagte verspreiden. Het moeras en bosvenen werden bedekt met een dikke laag veenmossen, die in staat zijn om het regenwater vast te houden. Op die wijze vormde het veen een eigen waterspiegel en kon zich onafhankelijk van het grondwater verder ontwikkelen.”
Bron. Het ontstaan van veen: https://www.emmer-compascuum.com/ontstaan-van-veen
Even een klein uitstapje: Misschien heeft u het wel een gezien, die volledig met mos begroeide rieten daken of zelfs op dakpannen, waar door de loop der jaren het stof en de vogelmest in de spleetjes zich ophoopte en kleine mospolletjes zich ontwikkelden. Ik heb ze ook op het dak, in de beschutting van bomen wat meer dan in de volle zon. Langzaamaan worden ze zo groot als een kleine voetbal, het gaat niet snel, maar het groeit. Er heerst daar voor de ontwikkeling van mos geen zogenaamde gunstige habitat daar op dat dak, de meeste dagen van het jaar is het daar kurkdroog.(Veen)mos groeit dus ook onder uitzonderlijke droge omstandigheden.
En daar, beste dames en heren, daar hebben we het bewijs, het tegendeel van wat o.a. Munniksma en Logeman beweren.
Maar wat is nu het verwachtte effect van de bufferzone op de grondwaterstand, want dat was toch wel het belangrijkste argument voor de bufferzone.
In het rapport Advies over de bufferzone kom ik o.a. het volgende tegen.
Advies over bufferzone Bargerveen.
Deskundigenteam Nat zandlandschap en het voormalige deskundigenteam Hoogvenen
Drs. G.A. van Duinen, Dr. A.J.M. Jansen (redactie), Prof. dr. J.G.M. Roelofs, Dr. S. van
der Schaaf , Dr. J. Schouwenaars.
Citaat: “De gemiddelde wegzijging in de genoemde 700 meter-zone (ad zuidgrens binnen het reservaat) is berekend op ongeveer 0.37 mm. per dag”. Omgerekend is dit dus 135 mm op jaarbasis.
Berekende effect van een bufferzone van 500 meter:
“De wegzijging in de 700 meter zone wordt dan berekend op ongeveer 0.31 mm per dag”.
Na realisering van de bufferzone wordt de wegzijging dan 115 mm op jaarbasis. (Let wel, dit zijn berekeningen, geen garanties). Dus een (verwachtte) reductie van 20 mm wegzijging gaat het veenmos en het Bargerveen redden van de verdroging, in een land waar redelijk verdeeld over het jaar, ruim 800 mm regen valt?
Dat kan toch niet waar zijn? Geen enkel weldenkend mens zal op basis van een gedegen kosten/baten analyse tot dit besluit zijn gekomen. Maar in de politiek en met name als het gaat om natuur gelden er andere maatstaven. Bovendien, zo blijkt, spelen er persoonlijke ambities van sommige politici mee. Zoals blijkt uit een reactie in de rechtszaal van Rein Munniksma tegen een aldaar protesterende en procederend agrariër;
” Hoe je ook protesteert en tegenstribbelt, die bufferzone, die ga ik doen!”
Conclusie.
Nee, die bufferzone gaat het Bargerveen niet redden van die vermeende quasi verdroging, het enige dat de bufferzone gaat redden is het ego van de Groene Kmher
Het offer voor het Bargerveen, (de kosten, 20 miljoen voor nieuwe bufferzone`s) zijn naar mijn mening buitenproportioneel, het ontbreekt de beheerders naar mijns inziens alle realiteitszin, zijn de rede en ratio volledig uit het oog verloren. In hun euforie over natuurbeheer is men kennelijk vergeten dat bv de Zuidpool en de Sahara met hun barre omstandigheden ook natuur is. Alleen, dat is niet de natuur die onze natuuraanbidders graag zien. Hun visie op natuur is dus behoorlijk selectief. Zij zetten in op biodiversiteit en willen een kunstmatige situatie herscheppen die alle voorgaande generaties hebben bestreden.
“De medische biologie toont bijvoorbeeld, hoe de wereld voor mensen veiliger werd met minder biodiversiteit. De entomoloog (insectkundige) Bart Knols –onder andere werkzaam voor het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam – beschreef in zijn boek ‘Mug’ hoe ons land afgelopen eeuw malariavrij werd. Dit lukte dankzij een gerichte overheidscampagne tegen met malariaparasieten besmette Anopheles-muskieten. Bestrijdingsmiddel DDT en ontginning van moerasgebied, waren de belangrijkste succesfactoren.””
“Jaarlijks overlijden zo’n 725.000 mensen aan muggensteken. Niet aan de jeukende bultjes die de Nederlandse muggen opleveren, maar aan de gemene virussen die muggen – vooral in de tropen – overbrengen. Denk aan malaria (600.000 doden per jaar), maar ook knokkelkoorts, gele koorts en een hersenontsteking die in Japan ‘de pest van het Oosten’ genoemd wordt, worden door muggen verspreid”. Bron: Trouw.
Je kunt niet meer streven naar omstandigheden van vroeger, de natuur zelf verandert. Maar dat schijnt onze verheven natuurbeheerders niet te deren. Zij hebben allang uitgestippeld wat er in hun privé paradijsje allemaal weer moet gaan groeien. Willen de natuurbeheerders misschien ook de prehistorische planten en reptielen, de wolharige neushoorn de mammoet of zelfs de Neanderthaler weer terug?
De geplande bufferzone, het nieuwe speeltje en prestigeobject van enkel politici, waaronder de heer Munniksma en mevrouw Tanja Klip, is letterlijk een hoofdpijndossier, ja een heuse nachtmerrie voor sommigen en komt meer en meer over op mij als een slechte boosaardige grap.
Het gaat dus helemaal niet slecht met het Bargerveen, maar volgens andere deskundigen gaat het niet goed genoeg. Ja natuurlijk, het kan altijd beter, hoe goed willen de natuurbeheerders het hebben dan? Is er door “rupsjenooitgenoeg” misschien ook een bovengrens aangegeven?
Niet om het een of ander, dat was me ook wel al duidelijk, de teerling is allang geworpen, inspraak is er slechts voor de vorm, om de omwonenden nog de indruk te geven dat ze mee mogen praten. Die inspraak, dat was natuurlijk een lachertje. De vraag is alleen, wat is het effect van al dat geld dat er tegenaan gegooid wordt? Als je de diverse internetpagina,s leest gaat het helemaal niet slecht met de ontwikkeling van het veen , flora en fauna. Maar waarom komt dat gegeven, het opmerkelijke herstellend vermogen van de natuur in het Bargerveen, dat elke leek en natuurliefhebber met eigen ogen kan aanschouwen. Waarom komt dat in al die dure rapporten, die bol staan van wollig taalgebruik en ongrijpbare kreten zo weinig uit de verf?
Wij begrijpen dat de keuzes die hebben geleid tot het besluit voor de bufferzone voor de meeste mensen, ogenschijnlijk een democratisch gestuurd proces was, dat past binnen de bestaande kaders. De procedures zijn in een vergevorderd stadium. Ook al waren de te volgen procedures correct, de besluiten kwamen heel wat minder democratische tot stand. Bij de te vormen commissies verzamelden zich belangstellenden, voornamelijk natuurminnende personen die elke maatregel ter bescherming van het Bargerveen toejuichen, ook al zijn de aangevoerde argumenten en feiten bijzonder twijfelachtig en soms zelfs misleidend. Een oud-waterschapsbestuurder die vanaf het eerste uur de opkomst van het idee voor een eventuele bufferzone meemaakte verklaarde, ” Het democratische gehalte van de besluitvorming rond de bufferzone is 0,0”. Kritische mensen, uitgesproken tegenstanders van de bufferzone werden systematisch geweerd uit de diverse commissies en zelfs openlijk gedemotiveerd. Uitsluitend mensen die “meedenken” waren welkom. ( zie verslag 4 maart, Open brief aan mevr. Houwing en Bargerveencommissie). Als de besluitvorming het gevolg is geweest van intensief lobby-werk en er bovendien aantoonbaar persoonlijk prestige in het spel is bij sommige politici, blijft het behaalde resultaat een lelijk ding en is het politiek gezien een aanfluiting voor de democratie. Qua werkwijze horen dit soort praktijken niet thuis in een rechtsstaat.
Het geeft me een erg onbehaaglijk gevoel over hoe het er in Nederland met de belangen van natuur-omwonenden om wordt gegaan. Hitler wist het (domme)volk ook goed te bespelen. Citaat: “Als je de leugen maar vaak genoeg herhaald, gaan de mensen het vanzelf geloven”.
Ik wil daarmee maar zeggen, elke leugen is te verkopen, als je het maar vaak genoeg herhaalt en een goed geoliede propagandamachine achter je hebt staan.
Wie stopt deze waanzin??
Quo Vadis 