Die onmogelijke landbouwsubsidies.

Sterk eenzijdige discussies over landbouwsubsidies.

Zwaar werk in de graanoogst.

Al sinds mensenheugenis hebben overheden overal ter wereld een sterke vinger in de pap als het gaat om de voedselproductie en dus met de landbouwactiviteit. De Romeinen zagen al het belang van voldoende voedsel in, vandaar de leus: “Geef het volk brood en spelen”.  Deze bemoeienis heeft een belangrijk publiekelijk en economisch belang, bevordering van de export en een ruim voldoende en goedkoop voedselpakket en tevens de belangen van de export. Enkele praktische voorbeelden van Nederlandse overheidsbemoeienis, zijn bv de diverse inpolderingen, de oprichting van de Rijks Landbouw Voorlichtingsdienst. De nauwe band die landbouworganisaties en individuele boeren hebben met het RLVD als het gaat om hun bedrijfsontwikkeling, het steeds opnieuw investeren in betere efficiëntere productiemethodes werden sterk gestimuleerd en bv de instelling van de WIR (Wet op de Investering Rekening)  een omvangrijk subsidieprogramma tot wel 49 % van de nieuwbouwkosten om de bouwactiviteiten ( waaronder die voor nieuwe stallen) te stimuleren in de zeventiger jaren welke, naast stimulering van de werkgelegenheid in de bouw, onbedoeld een explosie van agrarische activiteit tot gevolg had.

Nog enkele voorbeelden: In de zeventiger jaren teisterde  een zware crisis de hele landbouwsector  in de VS, waarbij niet alleen duizenden boeren failliet gingen maar ook banken omvielen toen deze massaal  hun onderpand, de onrendabele boerderijen te koop zetten waardoor de de waarde van  de agrarische onroerend goed sterk in waarde daalde en de banken dus ook hun onderpand  (solvabiliteit)  zagen verdampen.  Toch startte de Amerikaans overheid daar tegelijkertijd een omvangrijk (miljarden) programma om woeste grond te ontginnen voor exportgewassen, om daarmee de VS tot wereldvoedselexporteur nr. één te maken.  Nog een voorbeeld.  Ca. tien jaar geleden lanceerde de destijds Zweedse minister van industrie en handelseconomie, Leif Pagrotsky, zijn doelstellingen om de agrarische export ( van 20% van de totale export) te verdrievoudigen. Al deze ingrepen hebben tot doel de output van de sector te vergroten zodat van een marktwerking eigenlijk geen sprake kan zijn. Nu kun je natuurlijk discussiëren over de vraag of de of hier de multinationals achter de schermen aan de touwtjes trekken, punt is dat de vrijemarkt wordt gemanipuleerd.

De handel in landbouwproducten is niet meer een vraaggestuurde maar aanbodgestuurde, en is van een werkelijke vrije markt en marktgericht produceren natuurlijk allang geen sprake meer. Toch wordt van boeren verwacht dat zij marktgericht produceren en een marktconforme prijs beuren. Maar als door bepaalde marktontwikkelingen ( droogte, misoogsten) de voedselprijzen uit de pan dreigen te rijzen is daar bv de Wereldbank die als de weerlicht alarm slaat en pleit voor maatregelen om in te grijpen omdat de wereld hoge voedselprijzen zich niet veroorloven kan. Hoe is het een en ander te rijmen met de niet aflatende overheid bemoeienis, nu ook steeds meer landen (overheden) in de export van landbouwproducten en voedsel een aardige deviezen bron ontdekt hebben.

Het huidige EU-landbouw budget is 43 miljard aan directe inkomens steun, dat is precies één derde van het totaal van het EU budget van 129 miljard, Maar het totale EU-budget is slechts ruim 1 % van de som van het totaal van alle Bruto Inkomens van de afzonderlijke EU lidstaten. Het werkelijke EU Landbouw budget is dus slechts 0,3 % van het totale EU BBP oftewel slechts 85 Euro per EU inwoner, (dat is ongeveer 25 euro cent per dag), en daarmee steekt dit bedrag ineens wel heel magertjes af tegenover het totale EU BBP en de rest van het EU budget, aan welk belangrijk primair doel dat dan ook wel besteed mag worden.
Dat neemt niet weg dat er mogelijkheden zijn te bezuinigen door bv een limiet te stellen aan de te ontvangen bedragen per bedrijf en het weren van ontvangende instellingen zoals de Rijksdienst voor IJsselmeer polders ( tien miljoen EU-subsidie). Afschaffing van de subsidies zal ongetwijfeld een groot aantal bedrijven doen afhaken , waarna er een nieuw ”evenwicht” in de voedselprijzen zal ontstaan, echter op een ander (hoger) niveau. Afgaande op de economische wetenschap dat ieder overheidsingrijpen marktverstorend is, lijkt het me zeer vreemd dat er voortdurend hevige discussies worden gevoerd over de marktverstorend effect van landbouwsubsidies, maar er geen woord gerept wordt over de marktverstorende effect en het economisch voordeel dat de burgerconsument al eeuwen heeft als gevolg van de niet aflatende overheidsinterventie die de voedselaanbodcurve naar rechts heeft doen verschuiven.